EN
Mısır
Mısır Tarımı ve Programının Temel Motivasyonu
Mısır, gerek depolama gerekse yıl boyunca üretim sürecine koşulabilme olanakları sayesinde ciddi bir ekonomik katma değer yaratıyor. 
Mısırın insan gıdası, hayvan yemi ve endüstri ham maddesi gibi birçok tüketim alanı bulunuyor. Mısırın son yıllarda artan üretim miktarına paralel olarak yem, yağ ve tatlandırıcı sektörü ile biyoyakıt–biyoetanol üretiminde kullanımı da artıyor.
1000 Çiftçi 1000 Bereket Programı kapsamında mısır çiftçisiyle beraber sürdürülebilir mısır tarımı uygulamalarıyla üretim verimliliklerini artırmak için çalışıyoruz. 
Çiftçi refahı ve çalışma koşulları dahil olmak üzere mısır üretiminde toprak sağlığı, biyoçeşitlilik, su tüketimi ve iklim değişikliği konularında sürdürülebilirlik çalışmalarına da destek veriyoruz.
Kullanım Alanları
Toplam
7.789.686 (Ton)
Yem Maddesi Olarak Kullanımı
5.750.000 (Ton)
73.5

2.400.000 tonu broiler ve hindi (%42)
2.000.000 tonu yumurta ve damızlık (%35)
1.350.000 tonu büyük-küçükbaş ve diğer (%23)

Nişasta Sanayii
1.372.000 (Ton)
17.6
Mahalli Tüketim
200.000 (Ton)
2.5
Endüstriyel Tüketim
250.000 (Ton)
3.2
Kayıplar ve Tohumluk
187.686 (Ton)
2.4

Kaynak: TMO Hububat Raporu
Not: Toplam kullanım rakamı ulusal üretim ile birlikte mısır ithalatını da içerikmektedir.

Mısırın Yaşam Döngüsü
Ekim

Toprak sıcaklığı  10-12 ⁰C olduğunda ekime başlanır.

Vejetatif Gelişme

1-50 gün arasında 8-10 yapraklı hale gelir. Koçan taslakları yani bir koçandaki dane sıra sayısı ve her sıradaki dane sayısı kodlanır.

Çiçeklenme ve Döllenme

51-70 gün arasında koçan püskülü çıkar. Çiçekler oluşur ve döllenme ile dane oluşumu başlar.

Dane Doldurma

76-100 gün arasındaki dönemde daneler sütlenir ve nişasta birikimi olur. Koçan dane ile dolar.

Olgunluk

101-120 gün arasında danede siyah nokta oluşur, sulamalar kesilir ve hasat için hazırlanılır.

Sıkça Sorulan Sorular
Soyaya uygulanan bir herbisit ilacının, dalgalı olan mısır tarlasına etkisi var mıdır?

Dr. Nihat Mıdıkoğlu: Bitki sağlığı konusunda en dikkat edilmesi gereken zirai ilaç grubu herbisitlerdir. Ruhsatsız, yanlış bir ilaç kullanırsanız bitkiye zarar verebilirsiniz. Soyada bu tür ilaçlar kullanıldıysa, uzun süre tarlada kalacaksa ve mısıra karşı olumsuz etkisi varsa, bu ilacın etiketinde yazar. Bu nedenle ilaçların etiketleri mutlaka okunmalı. Eğer böyle bir durum varsa, söz konusu ilaç kullanılmamalı. Kullanıldığında mısırın geç çıkmasına neden olabilir.

Genellikle dönüme 50 kg üre atıyoruz. Bunun yerine 70 kg şeker gübresi atsak olur mu?

Dr. Nihat Mıdıkoğlu: 50 kg üre tek seferde atılmamalı. Bitki boyu 50 cm’e geldiği zaman üre gübresinin tamamını tek seferde atmaktansa, 20-25 gün önce yarısını, daha sonra diğer yarısını atabilirsiniz. 22 kilogram ürenin dışında kalan üre için ne kadar amonyum sülfat gerekiyorsa, bunu da bölerek atabilirsiniz.

Çukurova bölgesinde tek çeşit tohuma yöneliyoruz, bu konuda ne yapabiliriz?

Dr. Nihat Mıdıkoğlu: Çiftçilerimiz rızıklarını riske atmamak adına bildikleri tohumu her sene ekmeye çalışırlar. Yeni çeşitleri tarlaya sokmak aslında bir süreçtir, yani arazinin bir kenarında bunun denenmesi gerekir. Ekilen farklı tohumların performansı gözlenerek, bir sonraki yılda ekilecek tohum çeşidine karar verilebilir. Bütün kullanılan tohumlarımız yabancı menşeli, yani şu anda mısır çiftçilerimizin hiçbiri yerli tohum kullanmıyor. Dolayısıyla bir şekilde gelen tohumlara muhtacız. Aslında Türkiye’de tohum araştırma endüstrisinin ürettiği tohumlarımız var. Mesela Sakarya mısır araştırmasının bu geçen sene ürettiği son derece güzel ve tanelik 1600-1800 ton kilo dekara verim veren mısır çeşitleri var.

Mısırda damlama sulama ile sıvı kükürt, hümik asit, amino asit kullanmak toprak çözeltisi yapar mı?

Dr. Nihat Mıdıkoğlu: Sıvı kükürt PH’ı düşürmek ve tuzluluğu gidermek için kullanılabilir. Amino asidi topraktan ziyade yaprak gübresi kullanırken tercih edebilirsiniz. Hümik asit ise köklenmeyi artırır. Güçlü kök de güçlü bitki demektir.

Tarlada yapraktan ya da topraktan borik asit kullanmayı düşünüyorum, verime etkisi olur mu?

Dr. Nihat Mıdıkoğlu: Borik asit, bor elementi içeren bir gübredir, boraks diye tabir edilir. Topraktan verilecekse, dekara 1-1,5 kilo verilmesi faydalı olur. Çiçeklenmeyi ve polenin gücünü artırır. Dolayısıyla döllenme de artar. Topraktan verilemiyorsa yapraktan da verilebilir. Yapraktan verildiğinde dekara 150 gramı geçmemesi gerekir.

Çukurova bölgesinde toprakta potasyum miktarı fazla olduğu için magnezyumu yapraktan hangi dönemde ve kaç seferde vermeliyiz?

Dr. Nihat Mıdıkoğlu: Magnezyum yeşil rengi veren klorifilin temel yapı taşlarından bir tanesidir. Bu yapı taşlardan birincisi demirdir, yeşil rengi veren klorifilin sentezinde bulunur. Bir diğeri de potasyumdur, Potasyum fazla olduğu zaman magnezyumun alınmasını engeller. Bu nedenle mümkünse bitki 40-50 cm’de iken verilmelidir.

Mısıra bitki geliştirici atılmalı mı?

Dr. Nihat Mıdıkoğlu: Mısırda tavsiye etmiyoruz çünkü büyüme hormonu zaten bütün bitkilerde var.

Mısır anızını yakmak doğru mu? Anızı ekonomiye kazandırmak mümkün mü?

Prof. Dr. Filiz Karaosmanoğlu: 1000 Çiftçi 1000 Bereket Programıyla “Tarımda Sıfır Atık Yönetimi Projesi” kapsamında bu otsu ve odunsu atıkları toplayarak girdi olarak enerji sektörüne kazandırmayı hedeflemekteyiz. Bu atıkların mevzuata uygun toplanması, lisanslı kuruluşlara ulaştırılması uygulamasını çiftçilerimizle beraber başarmak,  model oluşturmak istiyoruz. Mısır anızını yakmamalıyız. Çünkü anızı yaktığımızda havamızı kirleterek iklim değişimine olumsuz katkı yapıyoruz . Bu kirlilik tarımsal üretimimizi zarar veriyor. Anız dumanı ciğerlerimiz için de çok zararlı. Sap, saman, kök, koçan gibi atık ve artıklar işlenerek ülke ekonomimize kazandırmak temel hedefimiz olmalı.

Bu yıl yağışlı geçti ve hala mısır ekiyoruz, verim kaybımız olur mu?

Dr. Nihat Mıdıkoğlu: Ekilen çeşidin FAO bağlı olarak, döllenme dönemindeki hava sıcaklığı önemlidir. Döllenme döneminde 32 derecenin üzerinde sıcaklık söz konusuysa, tepe püskülü ve koçan açtığı dönemde sıcaklık yüksek ise verim düşük olabilir. Böyle dönemlerde mısırın sık sulanması, toprak yaşken bile su verilmesi gerekir. Koçan seviyesindeki bağıl nemin yüzde 75’in altına düşmemesini sağlamak gerekir.

İklim koşulları sonucu boy dengesizliği verimi etkiler mi?

Dr. Nihat Mıdıkoğlu: Tarladaki verimi etkiyen en önemli faktörler, dekardaki bitki sayısı (7,5-9 bin olabilir) ve bitkilerin aynı gün çıkmasıdır. Bitkilerin aralarında bir veya iki gün fark olması halinde, verimde dengesizlikler gözlenebilir. Mısırlar ortalama 40-50 cm boya geldiğinde aralarında seviye farkı varsa, tarlada verim düşebilir. Bitkilerin aynı boyda olmasında gübre ve sulama kadar dekardaki bitki sayısı da etkilidir. Öte yandan iklim şartları da belirleyicidir. Örneğin diyelim ki, döllenme döneminde bitkinin yüzde 6’sı çiçek açtı ve su stresi var. Her gün yüzde 3 ila 4 verim kaybı olur. Başka bir örnek verelim: Döllenme döneminde hava üç gün kapalı olsa, verim kaybı yüzde 25 olur. Mısır bitkisi çok fazla sıcağı ve kapalı havayı sevmez. Mısırın 8-10 yaprak döneminde kadar strese girmemesi gerekir. Bitki bu dönemde koçanını büyüklüğünü ve sıra sayısını belirlediği için strese girerse verim düşer.

Birinci ürün mısırda kurt ilaçlamasını önerir misiniz?

Dr. Nihat Mıdıkoğlu: Genelde Türkiye’de birinci ürün mısırda kurt problemi olmaz ancak geçtiğimiz yıl Çukurova, İç Anadolu ve Ege’de rastlandı. Kurt probleminde mutlaka ruhsatlı ilaçlama yapılması gerekir.

Bu yıl anızın yakılmadığı, geri dönüştürüldüğü tarlalarda mısır maymuncuğu görüldü, sebebi nedir?

Dr. Nihat Mıdıkoğlu: Bu sene Mart ayında havalar sıcak geçtiği için maymuncuğun yaşam döngüsü hızlı oldu. Anız yakıldığında aslında toprağın 2-3 cm üzerindeki canlı kısım yok ediliyor, bu nedenle doğru değil ve çok tehlikelidir. Maymuncuk görülmesini anızın yakılmamasıyla ilişkilendirmek yanlıştır.

Rastık hastalığı neden meydana geliyor?

Dr. Nihat Mıdıkoğlu: Rastık bir mantar hastalığıdır. Mısır fide dönemindeyken bitkinin gövdesinde, boğum kısmında, kavuzlarda, koçanlarda ve tepe püsküllerinde görülebilir. Verimi yüzde 40’a varan oranda düşürür.  İlaçla mücadele yöntemi yoktur ve toprakta sekiz yıla kadar yaşayabilir. Eğer toprağınızda bu hastalığa rastlarsanız, en az 3-4 yıl bu bölgeye tekrar mısır ekmemelisiniz. Ekmek zorundaysanız da tarlada mısır kalıntısı bırakmamanız ve tarlayı çok derin sürmeniz gerekiyor. Tarlayı derin sürdüğünüzde mantarı derine gömme şansınız artar.

Bu hastalıktan korunmak için sertifikalı tohum kullanmanız, mısırı sık ekmemeniz, çok fazla azotlu gübre kullanmamanız gerekiyor. Toprağı tanımalı ve istediği kadar gübre vermelisiniz.

Dane mısır kaç cm ekilmeli?

Dr. Nihat Mıdıkoğlu: Mısırda sıralar arası mesafe 70 cm’dir. Mısırın sıra üzeri mesafesinde ise farklı görüşler vardır. Silajlık mısırlarda sıra üzeri 13-15 cm mesafe önerilirken, son 3-4 yıldır danelik mısırda da bu mesafe öneriliyor. Sıra üzeri mesafe, mısırın yapraklarının dik veya yayvan olmasına bağlıdır. Eğer ektiğiniz tür yayvan yapraklıysa mısırların arasındaki mesafe açılmalıdır. Dik yapraklıysa daraltabilirsiniz. Dekardan 2 ton hedefliyorsanız ve dekarda 8 bin bitkiniz varsa, bitki başına düşen koçandaki kuru danenin ağırlığını bulmak adına kültürel faaliyetler yapmanız gerekiyor. Silajlık mısır ekecekseniz 14 cm’e kadar ekebilirsiniz. Danelik ekecekseniz de 15-18 cm olabilir. Ekim derinliğine gelince, killi topraklarda 5-6 cm, kumlu topraklarda 7-8 cm kadar ekim derinliği olabilir. Burada önemli olan rutubetin olmasıdır.

Mısır ara sürümü verime faydalı mıdır, zararlı mıdır?

Dr. Nihat Mıdıkoğlu: Bu tartışmalı bir konudur. Bir grup mısırda ara sürüm yapılmaz, köklere zarar verir diyor. Diğer bir kısım ise ara sürüm yapılmalı görüşünde. Atalarımız ise iki sürüm bir suya bedeldir der. Tarlanın sürülmesinde fayda var, toprağı havalandırmak, boğazını doldurmak her zaman iyidir. Ancak mısır diplerine çok fazla yaklaşıp köklere zarar verilmemeli. Örneğin mısırınız fusariuma yakalandığında, en ufak bir rüzgardan devrilecek hale gelir. Ancak eğer öncesinde sürüm yaptıysanız, mısırda tali kökler dediğimiz boğumlardan kökler çıkar. Bu tali kökler, boğaz dolumu yaptığınız toprağın içine kendisini atarak köklenir. Böylece mısır toprağın altındaki çalışmayan köklerini bir kenara bırakarak, yeni köklerle hayatına devam eder. Dolayısıyla verim biraz düşse de, verim almaya devam edersiniz. Sonuç itibarıyla köklere zarar vermeden sürüm yapmakta fayda var.

Güçlü bir araziye soya ekimi yaptım ve çok iyi verim aldım. Bir sonraki yıl mısır ektim ancak mısırda kademeli gelişme oluştu, sebebi nedir?

Dr. Nihat Mıdıkoğlu: Soya diğer baklagiller gibi toprağı kabartan, havadaki azotu toprağa ileten bir bitkidir. Atmosferde yüzde 79 oranında azot vardır. Soya, azotu köklerindeki bakterileri sayesinde alır ve köklerine bağlar. Başlangıçta çok az azot vererek kısa zamanda dallanmasını sağlıyorsunuz ama daha sonraki azot ihtiyacını kendisi karşılıyor.Bunu soya ile bağlamak olmaz diye düşünüyorum. Ekim derinliğinde veya çimlenmede bir sıkıntı olmuş olabilir.

Mısır çıkışlarında engel oluşturan toprak yüzeyindeki sertleşme nasıl giderilir?

Dr. Nihat Mıdıkoğlu: Topraktaki sıkılık (kaymak tabaka) nedeniyle mısır çıkamıyorsa, onu yaşatmak adına, varsa bir yağmurlama sistemi kullanılabilir. Yağmurlama yapılırsa toprak kabarır ve mısır çıkar. İkincisi, gerçekten sert bir kaymak tabakası oluşmuşsa, traktörün arkasına takılan pıtrak dediğimiz döner makine ile bu katman temizlenmelidir.

Toprağın sıcaklığıyla mısır dikim ve yetişmesi arasındaki ilişki nedir?

Dr. Nihat Mıdıkoğlu: Mısır bitkisi toprak sıcaklığı 10 derecenin üzerinde olduğu zaman ekilir. Eğer toprak sıcaklığı 10-12 derece ise 8-10 günde, toprak sıcaklığı 15-18 derece ise 4-5 günde çıkar.

UYARI

Bu sayfada yer alan yetiştiricilikle ilgili tüm bilgiler tarlaya özel olarak verilmiştir. Sizin yetiştirdiğiniz ürün, toprak analizi sonuçları ile bir önceki sezon yetiştirdiğiniz ürüne ve kullanılan girdilere bağlı olarak; zirai girdilerin (gübre, ilaç vb.) çeşidi, kullanım zamanı ve miktarı değişmektedir. Tarlanızla ilgili tüm sorular için ziraat mühendisine danışmanızı öneririz.

Çerezler gibi teknolojileri, sitenin işlevselliğini optimize etmek, sosyal medya ile entegre etmek, sitemizi ve üçüncü taraf web sitelerini ziyaret ettiğinizde tarafımız ve üçüncü taraflarca sizinle alakalı reklamların sunulmasını sağlamak, trafiğimizi ve site performansımızı analiz etmek ve web sitelerimizdeki deneyiminizi iyileştirip kişiselleştirmek için kullanıyoruz. Daha fazla bilgi